علت سر سختی مردم در برابر پذیرفتن معاد چیست؟

علت سرسختى مردم را مى توان در دو عامل خلاصه كرد: 

يكى عامل مشترك در انكار هرامر غيبى و نامحسوس، و ديگرى عامل مختص به موضوع معاد، يعنى ميل به بى بندوبارى و عدم مسئوليت. زيرا همان گونه كه اشاره شد، اعتقاد به قيامت وحساب پشتوانه نيرومندى براى احساس مسئوليت و پذيرش محدوديتهاى رفتارى، وخوددارى از ظلم و ستم و تجاوز و فساد و گناه است و با انكار معاد و روز جزاءراه براى هوسرانيها و شهوت پرستيها و خودمحوريها باز مى شود. 

ايحسب الانسان ان لن نجمع عظامه بلى قادرين على ان نسوى بنانه بل يريد الانسان ليفجر امامه‏(1)

ترجمه: آيا انسان مى پندارد، كه هرگزاستخوانهاى او را جمع نخواهيم كرد- آرى قادريم كه (حتى خطوط سر) انگشتان اورا مرتب و موزون كنيم- بلكه انسان مى خواهد در تمام عمر گناه كند.

 آيا انسان چنين مى پندارد كه استخوانهايش را (پس از متلاشى شدن) جمع نخواهيم كرد؟ چرا (اين كار را خواهيم كرد در حالى كه) توانائيم كه سرانگشتانش رامانند اول همواره سازيم بلكه انسان مى خواهد جلوى خويش را باز كند (و بى بندوبارباشد) باصطلاح شبهه علمى ندارد بلكه شهوت عملى مى خواهد.