يك- دعا كردن براى نمازخوان شدن فرزندانشان‏

همانگونه كه حضرت ابراهيم (عليه السلام) براى فرزندان خود دعا نمود تا از اقامه كنندگان نماز باشند و به خداوند متعال عرضه داشت: «رَبِّ اجْعَلْنى مُقيمَ الصَّلاهِ وَ مِنْ ذُرِّيتى».(1) (پروردگارا: مرا برپا كننده نماز قرار ده، و از فرزندانم (نيز چنين فرما)» والدين نيز وظيفه دارند در مرحله اول براى نماز خوان شدن فرزندانشان دعا نمايند.

دو- ايجاد تصوير صحيح و روشن از دين در ذهن فرزندان‏

بعضى از بچه ها فكر مى كنند دين يعنى حزن، اشك و انجام يك سرى از كارها كه به درد آخرت مى خورد و تاثيرى در زندگى دنيا ندارد. بايد بحث «دين و زندگى» را براى آنان به تصويز كشيد كه دين برنامه سعادت بخش دنيا و آخرت انسان است و نماز، بخش فراوانى از آثارش در همين دنيا به انسان مى رسد.

سه- الگوى عملى بودن براى فرزندان نسبت به نماز

اگر بچه ها ببينند بهترين اوقات پدر و مادرشان زمانى است كه آنها به نماز ايستاده اند، و آرام ترين، راحت ترين شرايط و هيات پدر و مادر زمانى است كه وقت اذان است، زمانى كه مى خواهند براى نماز آماده شوند. بينند كه زيباترين جامه، خوش بو ترين و معطر ترين لباس در تن پدر و مادر زمانى است كه مى خواهند نماز بخوانند و از نظر اخلاقى خوش اخلاق ترين زمان عمرشان است آن وقت مى بينيم اين نماز تداعى مى شود با بهتين احساسات، براى بچه مى ماند و بچه همان موقع بدون اين كه پدر و مادر بخواهند روع مى كند به نماز خواندن و به نماز علاقه مند مى شود.

چهار- سخت و تلخ نكردن نماز براى فرزندان‏

امام كاظم (عليه السلام) از پدرشان و از جدشان (عليهم السلام) نقل كرده اند كه فرمودند: «أَبِى عَلِى بْنُ الْحُسَينِ (عليه السلام) يأْمُرُ الصِّبْيانَ أَنْ يصَلُّوا الْمَغْرِبَ وَ الْعِشَاءَ جَمِيعاً فَقِيلَ لَهُ يصَلُّونَ الصَّلَاهَ فِى غَيرِ وَقْتِهَا قَالَ هُوَ خَيرٌ مِنْ أَنْ ينَامُوا عَنْهَا».(2) (پدرم على بن الحسين (عليه السلام) به بچه ها مى فرمودند: نماز مغرب و عشا را پشت سر هم بخوانند به حضرت عرض كردند: (- (نماز عشا)-) در غير وقت (- (فضيلت)-) خوانده مى شود فرمودند: اين بهتر است كه خوابشان ببرد و اصلا نماز نخوانند.»

پنج- تشويق به نماز با كمك ابزارهاى مختلف‏

شش- نقل سخنان بزرگان و دانشمندا درباره نماز و ارتباط عملى بعضى از آنها با نماز.

(3)

هفت- مانوس ساختن فرزندان با مسجد

هشت- آموزش و تشويق گام به گام فرزندان نسبت به نماز

ازمهمترين اقدامات والدين براى تربيت و تشويق فرزندان براى نمازتربيت و تشويق گام به گام نماز به آنها مى باشد.

امام صادق (عليه السلام) در خصوص نحوه آموزش گام به گام نماز به كودكان اينچنين بيان داشته اند:

هنگامى كه كودك به سه سالگى رسيد، به او گفته مى شود كه هفت مرتبه «لااله الاالله» بگويد. بعد او را آزاد بگذار تا زمانيكه سن او به سه سال و هفت ماه و بيست روز كه رسيد به او گفته مى شود كه هفت مرتبه بگويد «محمد رسول الله» بعد او را آزاد بگذار تا چهار سال او تمام شود آن گاه به او بگو هفت مرتبه «صلى الله على محمد و آل محمد» بگويد.

پس او را آزاد بگذار تا هنگامى كنه پنج سالش تمام شد، آنگاه دست راست و چپش را به او ياد بده، وقتى آن ها را شناخت، او را به سمت قبله بنشان، و به او بگو: «سجده كن».

سپس او را تا شش سالگى آزاد بگذار. و بعد از آن به او نماز خواندن و ركوع وسجود را ياد بده.

هنگامى كه هفت سالش تمام شد، آنگاه به او بگو: «دست و صورتت را بشوى» و هنگامى كه شست، به او بگو: «نماز بخوان».

و بعد او را تا تمام شدن نه سالگى آزاد بگذار و سپس به او وضو را ياد بده.(4)..(5)

(1) ابراهيم) 14 (، آيه. 40
 (2) بحارالأنوار، ج 79، ص. 364
 (3) محمد وحيدى، دانستنى هاى لازم از نماز، قم، موسسه بوستان كتاب (مركز چاپ و نشر دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم)، 1387 ش، چهارم، ص. 185
(4) وسائل الشيعه، ج 21، ص 474
 (5) در اين زمينه مطالعه كتاب» روشهاى پرورش احساس مذهبى نماز در كودكان و نوجوانان، دكتر غلامعلى افروز» توصيه مى شود.